Motywacja wewnętrzna - co warto o niej wiedzieć i jak ją w sobie rozbudzić?

Motywacja to stan, w którym mamy siłę i chęć do działania, aby osiągnąć określony cel. Wyróżniamy dwa główne rodzaje motywacji – zewnętrzną (zależną od innych ludzi i zdarzeń) i wewnętrzną (która pochodzi z naszego wnętrzna). W dzisiejszym artykule omówimy drugi rodzaj. Motywacja nie jest stanem permanentnym – w niektórych momentach wypełnia nasze życie, a w innych odczuwamy brak motywacji. Dobra wiadomość jest jednak taka, że nie musimy czekać aż nadejdzie, ponieważ mamy wpływ na motywację wewnętrzną.

Błędne założenia dotyczące motywacji

Przyjęło się, że nagradzanie za osiągnięcia czy dobre zachowanie wzmaga motywację, natomiast nie do końca jest to prawdą. Takie nagrody wzmagają motywację w przypadku zadań opartych na jasnych instrukcjach i jednym poprawnym rozwiązaniu, ale pomniejszają ją dla zadań kreatywnych, w których trzeba wykazać się inwencją twórczą.

W związku z tym przyjęcie zasady „jeśli zrobisz to, dostaniesz tamto” może być negatywne w skutkach. Dlaczego tak się dzieje? Otóż oczekiwanie nagrody sprawia, że ludzie tracą poczucie niezależności, co prowadzi często do buntu. Co więcej, pracowanie tylko dla nagrody zawęża naszą perspektywę. Działa to w przypadku zadań z prostymi instrukcjami, natomiast w przypadku zadań kreatywnych uniemożliwia myślenie poza schematami.

Negatywny wpływ nagradzania za wykonane zadanie:

zmniejsza motywację wewnętrzną
obniża kreatywność
prowadzi do oszukiwania lub działania na skróty dla szybszych efektów
prowadzi dla gorszych rezultatów (zadania wykonywane są niedbale, byleby były skończone)
uzależnia
promuje myślenie krótkoterminowe

Kolejnym błędnym podejściem do motywacji jest przeświadczenie, że należy rozpocząć jakieś zadanie dopiero, kiedy jesteśmy zmotywowani. Tak naprawdę motywacja jest często wynikiem działania, a nie jego przyczyną. Dlatego podjęcie kroku, nawet bardzo małego, może skutkować rozpaleniem motywacji, a siłą rozpędu zadanie będzie kontynuowane.

Jeszcze jednym błędnym przekonaniem jest myśl, że znamy już siebie i wiemy, co nas motywuje, a co nie. Tak naprawdę ciężko jest nam ocenić jak trudne, nudne czy zajmujące będzie dane zadanie. Okazuje się, że ludzie często nie doceniają jak bardzo wewnętrzna motywacja jest w stanie popchnąć ich do ukończenia nudnego zadania, dlatego często nie zaczynają działać.

Jak rozbudzić w sobie motywację wewnętrzną?

Budzenie w sobie motywacji wymaga praktyki, ale czynniki, które na nią wpływają to:

Ambicja

Pragnienie bycia kimś lepszym/posiadania więcej/osiągnięcia więcej. To także pozwolenie sobie na duże marzenia i trzymanie się poczucia niezależności. Zbyt niskie oczekiwania nie motywują nas do działania.
Rada: Pamiętaj, by mieć duże marzenia i przypominaj sobie o nich codziennie, by przywracać motywację do swojego życia.

Mistrzostwo

Jako ludzie mamy potrzebę, by stawać się lepszymi w danej dziedzinie, a rozwój wzmaga wewnętrzną motywację.
Rada: Znajdź dziedzinę, która Cię pasjonuje i dopracowuj swoje umiejętności najczęściej jak możesz.

Wyższy cel

Pragnienie, by być częścią czegoś większego niż my sami, np. działanie na rzecz polepszenia sytuacji na świecie czy pomoc innym, nawet z bliskiego otoczenia.
Rada: W swoim marzeniu odnajdź czynnik, który zapewni spełnienie tej potrzeby.

Oczekiwanie najlepszego

Jest to przekonanie, że nasz cel jest możliwy do osiągnięcia, a także wiara w nasze własne umiejętności.
Rada: Zbuduj pewność siebie oraz wiarę, że Ci się powiedzie i że masz wszystko, czego potrzebujesz do osiągnięcia swojego celu lub wiesz, jak to zdobyć.

Obserwacja

Obserwowanie znajomego czy bliskiego, który pasjonuje się danym tematem może doprowadzić do pragnienia, by samemu posiadać taką pasję. To samo może się dziać w wyniku słuchania inspirujących podcastów lub czytania motywujących książek.
Rada: Ta forma motywacji może być zdradliwa, jeśli pozwolimy, by wkradła się tutaj prokrastynacja. Zyskanie takiej motywacji musi być koniecznie poparte działaniem.

Dyscyplina

Nie zawsze będziemy zmotywowani, dlatego z pomocą przychodzi dyscyplina.
Rada: W takich momentach rozpocznij pracę z poziomu nawyku, pracuj z ograniczeniami, a następnie zacznij polegać na motywacji wewnętrznej, kiedy poczujesz jej przypływ.

Zaangażowanie

Czasem zmuszenie się do chwili aktywności działa cuda.
Rada: Umów się ze sobą, że poświęcisz na zadanie tylko 2 minuty dziennie (to będzie ten moment zmuszenia się), a następnie albo zakończysz czynność albo będziesz działać dalej, jeśli poczujesz przypływ motywacji.

Planowanie

Planowanie i dobre zarządzanie czasem może skutecznie popchnąć nas w kierunku motywacji.
Rada: Zaplanuj kiedy zaczniesz nad czymś pracować. Zaznacz to w swoim kalendarzu. Zaplanuj to tak, jakby to była konieczność, zamiast polegać na sile woli.

Ograniczenie rozpraszaczy

Wszyscy wiemy, że kiedy siadamy do czegoś, co nie bardzo chcemy zrobić, co nas przytłacza czy wydaje się zbyt duże do osiągnięcia, nagle pojawia się mnóstwo innych rzeczy do zrobienia.
Rada: Zamknij drzwi do pokoju, wycisz telefon i skup się na swoim zadaniu. Dzięki łatwiej będzie Ci zrobić więcej siłą rozpędu.

Zredukowanie liczby działań

Chodzi o to, by zmniejszyć czas pomiędzy obmyślaniem jak coś osiągniemy a rozpoczęciem działania. Zwykle przytłacza nas ilość decyzji jakie musimy podjąć, dlatego często nie działamy wcale.
Rada: Przygotuj zawczasu najważniejsze rzeczy, które są Ci potrzebne do wykoniania pierwszego kroku (np. naszykowanie ubrania do ćwiczeń i wybrania filmu konkretnego trenera), a dalszym planem zajmij się później, po pierwszym treningu.

Ustalenie odpowiedniego poziomu trudności

Jako ludzie uwielbiamy wyzwania, ale tylko takie, które wiemy, że jesteśmy w stanie osiągnąć. Dlatego trzeba dobrze dostosować poziom trudności do danego celu, tak aby nas motywował.
Rada: Cel nie może być ani zbyt prosty i poniżej naszych umiejętności (będzie nudził), ani za trudny (będzie przytłaczał i zniechęcał).

Obiektywna ocena niepowodzeń

Traktując siebie przyjaźnie i oceniając swoje potnknięcia z dystansem, jesteśmy bardziej zmotywowani, by iść dalej naprzód.
Rada: Zamiast zrzucać na siebie lawinę krytyki, spraw by była ona konstruktywna. Oceń co możesz zrobić lepiej następnym razem i co może Ci w tym pomóc.

Porównywanie osiągnięć

Porównywanie siebie do innych ludzi może być niszczące i bardzo zniechęcające.
Rada: Zamiast tego, porównuj się tylko do siebie – spójrz, co umiesz teraz, a czego nie umiałeś wcześniej, zobacz ile się zmieniło i jak Ty się zmieniłeś.

Monitorowanie emocji

Nasze emocje mają ogromy wpływ na nasze zachowanie. Prokrastynacja pojawia się częściej, kiedy mamy zły nastrój, dlatego pesymistyczna wizja życia nie pomoże zbierać korzyści płynących z motywacji wewnętrznej.
Rada: Postaraj się pozostać otwartym na to jak się czujesz i świadomym swoich emocji, a także staraj się utrzymywać optymistyczne podejście.

Jak się zmotywować jeśli po drodze się zagubisz?

zapisz na kartce odpowiedź na pytanie „dlaczego?” – dlaczego masz takie marzenie? dlaczego chcesz to osiągnąć?
skorzystaj z pozytywnych afirmacji
ustaw minutnik na 2 minuty i po prostu zacznij
wypisz swoje dotychczasowe osiągnięcia
wykonaj 5 minut ćwiczeń fizycznych o bardzo wysokiej intensywności (HIIT)
wyjdź na dwór i wykonaj 10 głębokich oddechów licząc je
puść muzykę podnoszącą na duchu

Artykuł powstał na podstawie wykładu Catrinel Girbovan, Life and Business Coach, PhD „Learn How to Motivate Yourself: Master Self-Discipline and Get Things Done”.

Przeczytaj także:

Motywacja wewnętrzna – co warto o niej wiedzieć i jak ją w sobie rozbudzić?

Błędne założenia dotyczące motywacji