Wypalenie kojarzy się z przepracowaniem i przemęczeniem. Ma pojawiać się, kiedy żyjemy w przedłużonym stanie stresu przez to, że mamy za dużo na głowie. Nie jest to jednak takie proste. Czy wiecie, że istnieją aż trzy rodzaje wypalenia? Zobaczcie, czym się wyróżniają i jak sobie z nimi radzić.
Jak rozpoznać czy dotyczy Cię wypalenie? Prawdopodobnie czujesz się fizycznie, emocjonalnie i psychicznie wyczerpany, a odpoczynek nie pomaga. Możliwe, że łatwo się złościsz i wybuchasz za najdrobniejszą rzecz. A może do tego jesteś cynicznie nastawiony do swojej pracy, partnera lub życia i chcesz, aby wszyscy zostawili cię w spokoju? Wszystkie te elementy mogą wskazywać na to, że doświadczasz wypalenia.
Czym jest wypalenie?
Termin „wypalenie” wprowadził do słownika psycholog Herbert Freudenberger w 1974 roku. Wypalenie odnosi się do stanu wyczerpania emocjonalnego, psychicznego i fizycznego spowodowanego długotrwałym i nadmiernym stresem. Może dotyczyć różnych aspektów życiowych, w tym pracy, szkoły, opieki nad kimś lub innych wymagających sytuacji. Wypalenie często charakteryzuje się uczuciem przytłoczenia, cynizmem, zdystansowaniem i obniżonym poczuciem wartości swoich osiągnięć. Może również objawiać się problemami natury fizycznej, takimi jak zmęczenie, bóle głowy, bezsenność i bóle mięśni. Jeśli ten stan jest nasilony przez długi czas, nierzadko prowadzi do lęku i depresji. Na wypalenie bardziej narażeni są perfekcjoniści, osoby samokrytyczne i posiadające silne ograniczające przekonania na swój temat.
Co ważne, wypalenie nie znika samo, a im dłużej czujemy się wypaleni, tym ciężej jest nam normalnie funkcjonować i wyrwać się z tego problemu. Wychodzenie ze stanu wypalenia jest procesem koniecznym, aby odzyskać radość życia i zdolność do szczęśliwego funkcjonowania na co dzień.
3 rodzaje wypalenia
W badaniu opublikowanym w 2014 roku w Public Library of Science wyróżniono 3 rodzaje wypalenia. Różnice te pojawiają się w zależności od okoliczności jednostki, jak i umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach.
Wypalenie spowodowane przeciążeniem
Jest to najpopularniejszy rodzaj wypalenia. Mianowicie, pojawia się w wyniku przedłużonego stresu i przeładowania pracą. Kiedy ludzie pracują ciężej niż powinni w poszukiwaniu sukcesu lub sprostaniu oczekiwaniom, stanowi to ogromny nacisk na ich psychikę. Osoby doświadczające tego rodzaju wypalenia często są w stanie poświęcić życie prywatne i zdrowie dla osiągnięcia postawionego celu czy zrealizowania ambicji, a jako technikę radzenia sobie ze stresem wybierają najczęściej narzekanie innym na trudności.
Jak rozpoznać ten rodzaj wypalenia?
- ignorujesz własne potrzeby, zdrowie i/lub życie osobiste, aby sprostać wymaganiom w pracy
- inwestujesz niezdrową ilość czasu i energii w swoją karierę lub ambicje
- narażasz swoje dobre samopoczucie, aby osiągnąć swoje cele
Jak sobie z nim poradzić?
Pierwszą poradą jest zmiana sposobu rozmawiania z samym sobą. Konieczne jest tutaj radzenie sobie ze swoimi emocjami i zaprzestanie krytykowania swojej osoby. Drugą poradą jest zaadresowanie wszelkich ograniczających przekonań – np. jeśli wierzysz, że musisz ciągle pracować, aby być coś wart albo że tylko ciężką pracą można odnieść sukces, zidentyfikuj w co wierzysz i wybierz dla siebie bardziej wspierającą historię używając afirmacji, by reprogramować swoją podświadomość. Zdecydowanie należy rozdzielić poczucie własnej wartości od pracy, by nabrać zdrowego dystansu i czuć się wartościowym bez potrzeby udowadniania tego poprzez ciągłe działanie. Postaraj się rozwijać bardziej w innych dziedzinach życia, aby praca przestała grać pierwsze skrzypce.
Wypalenie przez brak wyzwań
Drugi rodzaj wypalenia następuje, kiedy nudzimy się w pracy czy innym obszarze życiowym. Przez brak wystarczającej stymulacji, nie czujemy się w ogóle zaangażowani i zmotywowani do działania. Osoby, które doświadczają tej odmiany wypalenia mogą czuć się niedoceniane i sfrustrowane, ponieważ w ich roli brakuje możliwości uczenia się, rozwijania lub budowania znaczących więzi. Radzą one sobie ze stresem poprzez odcinanie się — rozproszoną uwagę, dysocjację lub tłumienie myśli.
Jak rozpoznać ten rodzaj wypalenia?
- posiadasz chęć do pracy nad bardziej wymagającymi zadaniami
- masz poczucie, że praca nie daje możliwości rozwoju
- masz poczucie, że obecna rola utrudnia ci rozwijanie Twoich unikalnych talentów
Jak sobie z nim poradzić?
Przy tym rodzaju wypalenia, ciężko dbać o cokolwiek w naszym życiu. Najpierw trzeba więc zrobić krok wstecz i rozpoznać, co nas interesuje. Najlepiej wyznaczyć sobie jakiś cel, jak uczyć się wybranej umiejętności przez 30 dni. Podjęcie działania ku rozwijaniu czegoś, na czym nam zależy powinno rozbudzić w nas chęć do życia i motywację.
Wypalenie z powodu zaniedbania
Trzeci rodzaj wypalenia można określić jako poczucie bezradności wobec trudności w pracy lub życiu prywatnym. Pojawia się, kiedy nie mamy wystarczającej struktury, jasnych wskazówek czy nakreślonego kierunku, w którym mamy zmierzać. Jako pracownik możesz mieć trudności ze spełnieniem wymagań, przez co na przestrzeni czasu, możesz zacząć czuć się niekompetentny, sfrustrowany i niepewny.
Jak rozpoznać ten rodzaj wypalenia?
- poddajesz się, gdy coś nie idzie zgodnie z planem
- rezygnujesz z wyzwań
- odczuwasz przygnębienie na myśl o pójściu rano do pracy
Jak sobie z nim poradzić?
Jednym ze sposobów na poradzenie sobie z tym rodzajem wypalenia jest odzyskanie poczucia kontroli w roli, którą zajmujesz. W przypadku pracy, możesz spojrzeć na swoją listę zadań. Te, do których czujesz najwięcej negatywnych emocji postaraj się oddelegować albo poprosić o pomoc, aby zbudować zdrowe granice. Po pracy poświęć mnóstwo czasu o zatroszczenie się o siebie, ponieważ kiedy praca jest niepewnym środowiskiem potrzebujesz przewidywalnych rytuałów, aby poczuć się zaopiekowanym.
Wypalenie może przybierać różne formy i wynikać z różnych okoliczności, więc konieczne jest dokładne zrozumienie, z którym rodzajem wypalenia się mierzysz. Możliwe, że doświadczasz dwóch z nich jednocześnie. Rozpoznanie tego pozwoli Ci dobrać odpowiednie strategie, aby powrócić do wewnętrznej równowagi. Pamiętaj, że zawsze możesz zwrócić się do specjalisty po pomoc i wspólne rozwiązanie problemu.
Przeczytaj także:
- Brain dump – jak przelanie myśli na papier pomaga naszej psychice?
- Jak nauczyć się odpuszczać i jakie są tego zalety?
- Jak sobie poradzić, kiedy czujesz się zagubiona w życiu?
Leave a Reply